Προτάσεις για την αειφόρο διαχείριση των πόλεων…
Αναγνωρίζοντας ότι ο άνθρωπος
είναι έμβιο ον, η πόλη μπορεί να θεωρηθεί ο οικότοπος (habitat) του ανθρώπου,
στον οποίο συμμετέχουν και άλλα έμβια όντα (χλωρίδα και πανίδα). ∆εν πρόκειται βέβαια
για φυσικό οικότοπο παρόλο που καταλαμβάνει φυσικό χώρο, μια και οι ανθρώπινες
παρεμβάσεις τον διαμορφώνουν τεχνητά για να ικανοποιήσει καλύτερα τις εκάστοτε
ανάγκες. Για τη λειτουργία του οικοσυστήματος απαιτούνται ροές (εισροές όπως :
ενέργεια, νερό, αγαθά, κεφάλαιο, άνθρωποι κλπ. και εκροές όπως: απορρίμματα, προϊόντα,
υπηρεσίες κλπ.) Η θεώρηση της πόλης ως οικοσυστήματος (συστημική θεώρηση) θα μας
βοηθήσει στη μελέτη τέτοιων σύνθετων φαινομένων. Μια τέτοια θεώρηση βοηθά στη
διερεύνηση της εφαρμογής των αρχών της αειφορίας στον αστικό χώρο, αφού συνδέει
την πόλη με το φυσικό της πλαίσιο.
Οι πόλεις διαθέτουν λειτουργίες
και αξίες (functions and values) όπως και τα φυσικά οικοσυστήματα. Στη σύγχρονη
πόλη η ανάγνωση αυτή δεν είναι πια εύκολα εφικτή, πράγμα που δεν οφείλεται μόνο
στην αύξηση του μεγέθους και της πολυπλοκότητας. Οφείλεται και στη δημιουργία
νέων λειτουργιών, που διαστρεβλώνουν τις πάγιες και παραδοσιακές και συχνά τις
υποβαθμίζουν. Τα παραδοσιακά περιβαλλοντικά προβλήματα στις αστικές περιοχές
είναι: η ρύπανση του αέρα, η διάθεση των στερεών αποβλήτων, η ρύπανση των
νερών, η ηχητική ρύπανση, η μόλυνση του εδάφους και η ρύπανση των εσωτερικών
χώρων. Εκτός όμως αυτών των προβλημάτων πρέπει να εξετάζεται το κοινωνικό,
φυσικό και οικονομικό περιβάλλον.
Το φυσικό στοιχείο πάντως
-προϋπόθεση της αειφορίας- έχει βαθμιαία εξαφανιστεί από τις πόλεις. Ο
στραγγαλισμός των φυσικών πόρων οδηγεί νομοτελειακά σε αρρυθμίες, μαρασμό έως
και εξαφάνιση της ζωής. Tα φυσικά στοιχεία μιας πόλης (βουνά, δάση, ακτές,
ποτάμια, ρέματα, χείμαρροι) πρέπει να διατηρηθούν όχι τόσο γιατί είναι στοιχεία
όμορφα ή γιατί τα χρησιμοποιεί ο πληθυσμός για αναψυχή, όσο γιατί είναι
απαραίτητα στην επιβίωση της πόλης.
Βασική αρχή αειφορικής
λειτουργίας των οικοσυστημάτων είναι η εξισορρόπηση εισροών και εκροών. Από
αυτήν την άποψη η πόλις ως ανθρώπινο οικοσύστημα θα πρέπει να βελτιώσει τη
σημερινή της σχέση με τον περιβάλλοντα χώρο θέτοντας τις εισροές και τις εκροές
σε μια δίκαιη βάση.
Ενδεικτικά, τα μέτρα που πρέπει
να πάρουμε για την αειφόρο διαχείριση των πόλεων είναι:
- Ο περιορισμός των εισροών, δηλαδή η κατανάλωση των πόρων.
v
Πρέπει να μηδενιστεί η κατανάλωση περιαστικού
πρασίνου για επεκτάσεις της πόλης, αποκέντρωσης των δραστηριοτήτων,
εγκατάστασης του νέου πληθυσμού, επαναχρήσης αστικών περιοχών και καλύτερης
οργάνωσης του χώρου.
v
Είναι αναγκαίο να μειωθεί η κατανάλωση ενέργειας
με προγράμματα εξοικονόμησης και χρήσης ανανεώσιμων πηγών, βιοκλιματικής
κτιρίων, περιορισμού των μετακινήσεων.
v
Πρέπει να βελτιωθεί το σύστημα ύδρευσης και
διάθεσης των υγρών αποβλήτων της πόλης με εξοικονόμηση στη χρήση του νερού,
ελαχιστοποίηση των απωλειών στο σύστημα ύδρευσης, επαναχρήσης μετά από πλήρη
βιολογικό καθαρισμό των υγρών αποβλήτων.
- Στον τομέα των εκροών θα πρέπει να επιτευχθεί
v
Η πιο
ποιοτική οργάνωση των παρεχόμενων υπηρεσιών που δεν είναι δυνατόν να
αναπτυχθούν σε τοπικό επίπεδο(πανεπιστήμια, νοσοκομεία, δημόσιες υπηρεσίες κά.)
v
Η ανάπτυξη υποδομών και υπηρεσιών στην
περιφέρεια ώστε να ελαχιστοποιηθεί η μετακίνηση του πληθυσμού προς τα αστικά
κέντρα
v
Ο δραστικός περιορισμός της ρύπανσης στην πηγή,
τον καθαρισμό και την ανακύκλωση των αποβλήτων, την αποφυγή της εξαγωγής
τοξικών και ραδιενεργών ουσιών.
Με αυτόν τον τρόπο η πόλη θα
μπορέσει να προσαρμοστεί σε ένα κυκλικό οικοσύστημα που εισάγει περιορισμένους
πόρους και ελαχιστοποιεί τις αρνητικές εκροές.
Ειδικά ένας αειφόρος πολεοδομικός
σχεδιασμός θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του:
v
Τη διατήρηση των μη ανανεούμενων πόρων
v
Την εξοικονόμηση ενέργειας και τη χρήση
αντιρρυπαντικής τεχνολογίας
v
Τη μείωση της ρύπανσης
v
Τη μείωση της παραγωγής της ποσότητας των
απορριμμάτων και την ανακύκλωση τους
v
Τη λήψη αποφάσεων σε τοπικό επίπεδο
v
Την καλλιέργεια της γης ως οικονομικού πόρου
Οι αρχές της αειφόρου διαχείρισης των αστικών κέντρων
μπορούν να συνοψιστούν σε πέντε κύρια σημεία:
- Περιβαλλοντικά όρια: Οι αρχές να εφαρμόζουν την αρχή της πρόληψης ώστε να μη γίνεται υπέρβαση της φέρουσας ικανότητας του αστικού οικοσυστήματος. (π.χ. προληπτικός έλεγχος για την μη εγκατάσταση νέου πληθυσμού σε ένα κομμάτι της πόλης που ήδη έχει πυκνή δόμηση και πληθυσμό)
- ∆ιαχείριση της ζήτησης: Θα πρέπει να κυριαρχήσει η τάση της ορθολογικότερης διαχείρισης της ζήτησης αντί της άμεσης ανταπόκρισης σε αυτήν ( αύξηση της ζήτησης σε ηλεκτρική ενέργεια να συνεπάγεται αύξηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών και μείωση της κατανάλωσης)
- Περιβαλλοντική αποτελεσματικότητα: Περιορισμός της χρήσης των φυσικών πόρων
- Κοινωνική αποτελεσματικότητα:Η κάθε μονάδα οικονομικής δραστηριότητας θα πρέπει να ικανοποιεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού.
- Κοινωνική δικαιοσύνη: Η επίτευξη της μεγαλύτερης κατά το δυνατόν κοινωνικής συνοχής και ισοκατανομής του πλούτου.
ΠΗΓΗ: Προγράμματα ανοικτών Περιβαλλοντικών τάξεων «ΚΑΛΛΙΣΤΩ»
ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
http://www.kpe.gr/documents/kallisto/human.pdf
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου