Η κατανόηση του φαινομένου των κλιματικών αλλαγών

Η κατανόηση του φαινομένου των κλιματικών αλλαγών

Κύκλοι του Μιλάνκοβιτς

Ηλιακή δραστηριότητα

Φαινόμενο θερμοκηπίου

Στη διάρκεια των δισεκατομμυρίων ετών ζωής της γής, το κλίμα άλλαξε πολλές φορές εξ αιτίας της εσωτερικής δυναμικής της εξέλιξης της γής (διαμόρφωση στερεού φλοιού, ηφαίστεια, καταποντισμοί και αναδύσεις ηπείρων, σταδιακή αλλαγή σύνθεσης ατμόσφαιρας με την επίδραση των φυτών κ.λ.π.), αλλά και εξωτερικών/κοσμικών παραγόντων (εμφάνιση παγετώνων λόγω μετατόπισης του άξονα περιστροφής της γής, αλλαγές από περιστασιακές μεταβολές της ηλιακής ακτινοβολίας κ.α.). Εκείνο που μας έμαθε η παλαιοκλιματολογία είναι πως μπορεί το κλίμα να παραμένει σταθερό για μεγάλα χρονικά διαστήματα (πολλών χιλιάδων ή εκατοντάδων χιλιάδων χρόνων), η ισορροπία του, όμως, είναι μάλλον ευάλωτη, με την έννοια πως, αν αλλάξει λίγο κάποιος από τους βασικούς παράγοντες που το διαμορφώνουν, εμφανίζεται ανατροπή του συστήματος, έντονες αλλαγές σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα και τελικά διαμόρφωση νέας, διαφορετικής ισορροπίας.

Οι άνθρωποι -που ώς είδος βρίσκονται στη γή εδώ και 1-1,5 εκατομμύρια χρόνια-, δεν είχαν δυνατότητα, εκούσια ή ακούσια, να επηρεάσουν το κλίμα, τουλάχιστον μέχρι τα τελευταία 200 χρόνια περίπου.

Οι ανθρώπινες δραστηριότητες άρχισαν να δημιουργούν αλλοιώσεις στο φυσικό περιβάλλον από την εποχή της «γεωργικής επανάστασης», με τις εκχερσώσεις εκτάσεων για καλλιέργεια, αποψιλώσεις δασών, αρδευτικά ή αποστραγγιστικά έργα έργα κ.α., ενέργειες που σίγουρα τροποποίησαν το μικροκλίμα συγκεκριμένων περιοχών. Οι αλλοιώσεις όμως αυτές παρέμειναν τοπικά εντοπισμένες ως την εποχή της «βιομηχανικής επανάστασης», οπότε η χρήση ορυκτών καυσίμων και η αυξανόμενη χρησιμοποίηση μηχανών άλλαξαν ριζικά το τοπίο – κυριολεκτικά και μεταφορικά.

Εκείνο, όμως, που, αποδεδειγμένα πιά, δημιουργεί πλανητικής έκτασης κλιματική αλλαγή (θέρμανση του πλανήτη) είναι η ολοένα αυξανόμενη χρήση ορυκτών καυσίμων (κάρβουνου, πετρελαίου και φυσικού αερίου) για την παραγωγή αγαθών σε βιομηχανίες, την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και την κίνηση οχημάτων. H καύση των ορυκτών καυσίμων παράγει, μεταξύ άλλων, το αέριο Διοξείδιο του Ανθρακα, το οποίο εκλύεται συνεχώς στην ατμόσφαιρα.