Η εξέλιξη των δελφινιών

Η εξέλιξη των δελφινιών

Η ονομασία προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη δελφίς, που συνδέεται με το δελφύς ("μήτρα"). Έτσι, το όνομα του ζώου μπορεί να μεταφραστεί ως "ψάρι με μήτρα", Όλα τα σύγχρονα κητώδη (δελφίνια, φυσητήρες, φάλαινες κλπ.), που συναντάμε σήμερα στις θάλασσες και τους ωκεανούς του κόσμου είναι τόσο τέλεια προσαρμοσμένα στο θαλάσσιο περιβάλλον, που μοιάζουν με ψάρια. Μάλιστα ακόμη και σήμερα υπάρχει πολύς κόσμος που λανθασμένα τα αποκαλεί "ψάρια" λόγω αυτής της προσαρμογής τους. Ωστόσο, τα κητώδη ώς θαλάσσια θηλαστικά δεν έχουν καμμία κοντινή συγγένεια με τα ψάρια, και βέβαια έχουν πνεύμονες για να αναπνέουν αέρα όπως εμείς (δεν έχουν βράγχια όπως τα ψάρια), γεννούν απευθείας τους απογόνους τους όπως εμείς (και όχι σε αυγά όπως τα ψάρια), και τέλος θηλάζουν τα μικρά τους όπως εμείς και όλα τα άλλα χερσαία και υδρόβια θηλαστικά.

Όμως τα δελφίνια δεν ήταν πάντα όπως είναι σήμερα. Πριν από περίπου 50 εκατομμύρια χρόνια που εμφανίστηκαν τα πρώτα πρωτόγονα κητώδη, ήταν χερσαία θηλαστικά και μάλιστα τετράποδα. Έμοιαζαν αρκετά με ένα σκύλο ή ένα λύκο ή άλλα γνωστά μας τετράποδα θηλαστικά. Σταδιακά πλησίασαν το θαλάσσιο περιβάλλον και έζησαν αρχικά κοντά σε αυτό στις ακτές και αργότερα μέσα σε αυτό, μέχρι που κατάφεραν να μην έχουν καμμιά ανάγκη την στεριά (σε αντίθεση με άλλα θαλάσσια θηλαστικά, όπως π.χ. οι φώκιες, που πρέπει να βγαίνουν στην στεριά τουλάχιστον για να γεννήσουν). Μέσα στο νερό, τα πίσω άκρα τους δεν πρόσφεραν τίποτα πια, αντίθετα μείωναν την υδροδυναμική των κητωδών, που χρησιμοποιούσαν την ουρά για την προώθησή τους. Για τον λόγο αυτό μίκρυναν και τελικά ατρόφησαν και χάθηκαν. Ωστόσο, μέχρι και σήμερα, υπάρχουν εσωτερικά σε όλα τα είδη κητωδών τα κατάλοιπα των πίσω άκρων (ποδιών), που κάποτε είχαν! Σε αντίθεση με τα πίσω άκρα, τα μπροστινά άκρα (χέρια) μετατράπηκαν σε πτερύγια για να βοηθούν τα κητώδη στην σταθεροποίηση της πλεύσης τους. Τα οστά τους ήταν απαραίτητα τόσο για να είναι στέρεα η δομή τους, όσο και για να μπορούν να περιστρέφονται. Μόλις τα τελευταία χρόνια οι βιολογικές επιστήμες κατάφεραν να αποδείξουν ότι ο πιο κοντινός χερσαίος συγγενής των κητωδών σήμερα είναι ο Ιπποπόταμος και συνολικά η ομάδα των αρτιοδάκτυλων θηλαστικών, που περιλαμβάνει τα βοοειδή, τα ελάφια, τις καμήλες, τις καμηλοπαρδάλεις, τους χοίρους, τα πρόβατα κ.α. πολύ γνωστά μας ζώα.

Τα περισσότερα δελφίνια βλέπουν πολύ καλά τόσο μέσα όσο και έξω από το νερό, ενώ η ακοή τους είναι ανώτερη από αυτήν του ανθρώπου. Αν και έχουν από ένα μικρό αυτί σε κάθε πλευρά του κεφαλιού τους, πιστεύεται ότι η ακοή μέσα στο νερό γίνεται με τη μετάδοση των ηχητικών κυμάτων από την κάτω σιαγόνα στο μέσο ους. Η ακοή τους χρησιμοποιείται και σαν σύστημα ηχοεντοπισμού, που τα βοηθά να προσανατολίζονται και να κινούνται. Πιστεύεται ότι σε αυτό βοηθά η διάταξη των δοντιών τους, που συλλέγουν σαν κεραίες τους ήχους και βοηθούν στον καθορισμό της θέσης των αντικειμένων. Η αφή τους είναι επίσης αρκετά καλή, ενώ στερούνται οσφρητικών νεύρων και για το λόγο αυτό πιστεύεται ότι απουσιάζει σε αυτά η αίσθηση της όσφρησης. Ωστόσο, διαθέτουν γεύση και μπορούν να προτιμούν συγκεκριμένα είδη ψαριών.

Τα δελφίνια έχουν την ικανότητα να εκπέμπουν ήχους, με τους οποίους επικοινωνούν αλλά και για να κυνηγήσουν την τροφή τους. Όταν κυνηγούν, τα σήματα αυξάνονται από 1 σε 500 το δευτερόλεπτο, ώστε να σχηματίζουν ακριβείς εικόνες στον εγκέφαλό τους. Οι ήχοι που αναγνωρίζονται διακρίνονται μόλις σε τρεις κατηγορίες, μία από τις οποίες είναι τα σφυρίγματα, με τα οποία μπορούν να μεταφέρουν μηνύματα το ένα στο άλλο αλλά και αναγνωριστικά της ταυτότητας κάθε δελφινιού. Τα δελφίνια χρησιμοποιούν επίσης ριπές παλμών, ο ρόλος των οποίων δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμα, καθώς και πλαταγίσματα (ή κλικ), τα οποία χρησιμοποιούνται για ηχοεντοπισμό και είναι από τους δυνατότερους ήχους που παράγουν θαλάσσια ζώα.

Είναι ζώα κοινωνικά και ζουν κατά αγέλες έως δώδεκα ατόμων. Σε περιοχές όπου αφθονεί η τροφή, μπορεί να ενωθούν πολλές αγέλες και ο συνολικός πληθυσμός της ομάδας να φτάσει τα χίλια άτομα. Τα δελφίνια επικοινωνούν μεταξύ τους χρησιμοποιώντας σφυρίγματα, πλαταγίσματα και άλλους ήχους. Επίσης, χρησιμοποιούν υπέρηχους για ηχοεντοπισμό. Τα μέλη των ομάδων μπορεί να εναλλάσσονται μεταξύ τους, όμως τα δελφίνια μπορούν να οικοδομήσουν ισχυρούς προσωπικούς δεσμούς. Έτσι, θα μείνουν με τα άρρωστα ή τραυματισμένα μέλη της ομάδας, βοηθώντας τα ορισμένες φορές να κολυμπήσουν. Η αλτρουιστική αυτή συμπεριφορά δεν περιορίζεται στο είδος τους. Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις δελφινιών που προστατεύουν κολυμβητές από καρχαρίες κάνοντας κύκλους γύρω τους, καθώς και δελφίνια που βοηθούν τις φάλαινες που έχουν εξωκείλει να ξαναβρούν το δρόμο προς τα ανοιχτά.

Τα ζώα αυτά δείχνουν και πολιτιστική συμπεριφορά, κάτι έως τώρα θεωρούνταν ότι είναι αποκλειστικότητα του ανθρώπου. Τα δελφίνια διαθέτουν επίσης και επιθετικότητα, που εκδηλώνεται κυρίως μεταξύ των αρσενικών δελφινιών, συχνά για τους ίδιους λόγους που εμφανίζεται και στους ανθρώπους, όπως διαφωνίες μεταξύ συντρόφων ή ανταγωνισμό για κάποιο θηλυκό.

ΠΗΓΗ: Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια