Yuval Noah Harari: ο
κόσμος μετά τον κοροναϊό
Η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει τώρα μια παγκόσμια κρίση. Ίσως η
μεγαλύτερη κρίση της γενιάς μας. Οι αποφάσεις που λαμβάνουν οι πολίτες και οι
κυβερνήσεις, τις επόμενες εβδομάδες θα διαμορφώσουν πιθανώς τον κόσμο για τα
επόμενα χρόνια. Θα διαμορφώσουν όχι μόνο τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης
αλλά και την οικονομία, την πολιτική και τον πολιτισμό μας. Πρέπει να δράσουμε
γρήγορα και αποφασιστικά. Πρέπει επίσης να λάβουμε υπόψη τις μακροπρόθεσμες
συνέπειες των ενεργειών μας.
Όταν επιλέγουμε εναλλακτικές λύσεις, πρέπει να αναρωτηθούμε όχι μόνο πώς να ξεπεράσουμε την άμεση απειλή, αλλά και το είδος του κόσμου που θα κατοικήσουμε όταν περάσει η καταιγίδα. Ναι, η καταιγίδα θα περάσει, η ανθρωπότητα θα επιζήσει, οι περισσότεροι από εμάς θα είναι ακόμα ζωντανοί, αλλά θα κατοικήσουμε σε έναν διαφορετικό κόσμο. Πολλά βραχυπρόθεσμα μέτρα έκτακτης ανάγκης θα αποτελέσουν ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής. Αυτός είναι ο χαρακτήρας των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Προχωρούν γρήγορα τις ιστορικές διαδικασίες. Οι αποφάσεις που σε κανονικούς καιρούς θα χρειαζόταν χρόνια συζήτησης παίρνονται μέσα σε λίγες ώρες. Ανώριμες γνώσεις και τεχνογνωσία χρησιμοποιούνται και εφαρμόζονται υπό την πίεση κινδύνου, επειδή οι κίνδυνοι να μην κάνεις τίποτα είναι μεγαλύτεροι. Όλες οι χώρες χρησιμεύουν ως ινδικά χοιρίδια σε μεγάλης κλίμακας κοινωνικά πειράματα. Τι συμβαίνει όταν όλοι εργάζονται από το σπίτι και επικοινωνούν μόνο σε απόσταση; Τι συμβαίνει όταν ολόκληρα σχολεία και πανεπιστήμια ¨διδάσκουν¨ στο διαδίκτυο; Σε κανονικές περιόδους, οι κυβερνήσεις, οι επιχειρήσεις και τα εκπαιδευτικά συμβούλια δεν θα συμφωνούσαν ποτέ να διεξάγουν τέτοιου είδους πειράματα. Αλλά αυτοί δεν είναι κανονικοί καιροί.
Όταν επιλέγουμε εναλλακτικές λύσεις, πρέπει να αναρωτηθούμε όχι μόνο πώς να ξεπεράσουμε την άμεση απειλή, αλλά και το είδος του κόσμου που θα κατοικήσουμε όταν περάσει η καταιγίδα. Ναι, η καταιγίδα θα περάσει, η ανθρωπότητα θα επιζήσει, οι περισσότεροι από εμάς θα είναι ακόμα ζωντανοί, αλλά θα κατοικήσουμε σε έναν διαφορετικό κόσμο. Πολλά βραχυπρόθεσμα μέτρα έκτακτης ανάγκης θα αποτελέσουν ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής. Αυτός είναι ο χαρακτήρας των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Προχωρούν γρήγορα τις ιστορικές διαδικασίες. Οι αποφάσεις που σε κανονικούς καιρούς θα χρειαζόταν χρόνια συζήτησης παίρνονται μέσα σε λίγες ώρες. Ανώριμες γνώσεις και τεχνογνωσία χρησιμοποιούνται και εφαρμόζονται υπό την πίεση κινδύνου, επειδή οι κίνδυνοι να μην κάνεις τίποτα είναι μεγαλύτεροι. Όλες οι χώρες χρησιμεύουν ως ινδικά χοιρίδια σε μεγάλης κλίμακας κοινωνικά πειράματα. Τι συμβαίνει όταν όλοι εργάζονται από το σπίτι και επικοινωνούν μόνο σε απόσταση; Τι συμβαίνει όταν ολόκληρα σχολεία και πανεπιστήμια ¨διδάσκουν¨ στο διαδίκτυο; Σε κανονικές περιόδους, οι κυβερνήσεις, οι επιχειρήσεις και τα εκπαιδευτικά συμβούλια δεν θα συμφωνούσαν ποτέ να διεξάγουν τέτοιου είδους πειράματα. Αλλά αυτοί δεν είναι κανονικοί καιροί.
Σε αυτήν την περίοδο κρίσης, αντιμετωπίζουμε δύο ιδιαίτερα
σημαντικές επιλογές. Η πρώτη είναι μεταξύ της ολοκληρωτικής επιτήρησης και της
ενδυνάμωσης των πολιτών. Η δεύτερη είναι μεταξύ εθνικιστικής απομόνωσης και
παγκόσμιας αλληλεγγύης.
Εξουθενωτική επιτήρηση.
Προκειμένου να σταματήσει η επιδημία, όλοι οι πληθυσμοί
πρέπει να συμμορφώνονται με ορισμένες κατευθυντήριες γραμμές. Υπάρχουν δύο
βασικοί τρόποι επίτευξης αυτού του στόχου. Μία μέθοδος είναι η κυβέρνηση να
παρακολουθεί τους ανθρώπους και να τιμωρεί αυτούς που παραβιάζουν τους κανόνες.
Σήμερα, για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, η τεχνολογία καθιστά δυνατή την
παρακολούθηση όλων συνεχώς. Πριν από πενήντα χρόνια, η KGB δεν μπορούσε να
ακολουθήσει 240 εκατομμύρια Σοβιετικούς πολίτες 24 ώρες την ημέρα, ούτε ήλπιζε
να επεξεργαστεί αποτελεσματικά όλες τις πληροφορίες που συγκεντρώνονταν. Η KGB
βασίστηκε σε ανθρώπινους πράκτορες και αναλυτές και απλώς δεν μπορούσε να
τοποθετήσει έναν ανθρώπινο πράκτορα που να παρακολουθεί κάθε πολίτη. Αλλά τώρα
οι κυβερνήσεις μπορούν να βασίζονται σε πανταχού παρόντες αισθητήρες και
ισχυρούς αλγόριθμους. Στη μάχη τους κατά της επιδημίας του κορωναϊού αρκετές
κυβερνήσεις έχουν ήδη αναπτύξει τα νέα εργαλεία επιτήρησης. Η πιο σημαντική
περίπτωση είναι η Κίνα. Παρακολουθώντας προσεκτικά τα smartphones των ανθρώπων,
χρησιμοποιώντας εκατοντάδες εκατομμύρια κάμερες αναγνωρίσεως προσώπου και
υποχρεώνοντας τους ανθρώπους να ελέγχουν και να αναφέρουν τη θερμοκρασία του
σώματος και την ιατρική τους κατάσταση, οι κινεζικές αρχές δεν μπορούν μόνο να
εντοπίσουν γρήγορα τους ύποπτους μεταφορείς κοροναϊού, αλλά εντοπίζουν
οποιονδήποτε έρχονται σε επαφή μαζί του. Μια ποικιλία εφαρμογών για κινητά
προειδοποιεί τους πολίτες για την εγγύτητά τους σε μολυσμένους ασθενείς. Αυτό
το είδος τεχνολογίας δεν περιορίζεται μόνο στην ανατολική Ασία. Ο Πρωθυπουργός
Μπέντζαμιν Νετανιάχου του Ισραήλ εξουσιοδότησε πρόσφατα την Ισραηλινή Υπηρεσία
Ασφαλείας να αναπτύξει τεχνολογία επιτήρησης που συνήθως προορίζεται για μάχη
με τρομοκράτες για την παρακολούθηση ασθενών με κοροναϊό. Όταν η αρμόδια
κοινοβουλευτική υποεπιτροπή αρνήθηκε να εγκρίνει το μέτρο, ο Νετανιάχου το
έσπρωξε με ένα «επείγον διάταγμα». Μπορεί να υποστηρίξετε ότι δεν υπάρχει
τίποτα νέο για όλα αυτά. Τα τελευταία χρόνια, τόσο οι κυβερνήσεις όσο και οι
εταιρείες χρησιμοποιούν τις πιο εξελιγμένες τεχνολογίες για την παρακολούθηση,
την παρακολούθηση και τον χειρισμό ανθρώπων. Ωστόσο, εάν δεν είμαστε
προσεκτικοί, η επιδημία θα μπορούσε ωστόσο να σηματοδοτήσει μια σημαντική καμπή
στην ιστορία της επιτήρησης. Όχι μόνο επειδή θα μπορούσε να ομαλοποιήσει την
ανάπτυξη εργαλείων μαζικής επιτήρησης σε χώρες που το έχουν απορρίψει μέχρι
τώρα, αλλά ακόμη περισσότερο επειδή σημαίνει μια δραματική μετάβαση από το
"πάνω από το δέρμα" στην επιτήρηση "κάτω από το δέρμα".
Μέχρι τώρα, όταν το δάχτυλό σας αγγίξει την οθόνη του smartphone σας και έκανε
κλικ σε ένα σύνδεσμο, η κυβέρνηση ήθελε να μάθει σε ποιον ακριβώς σύνδεσμο
έκανε κλικ το δάχτυλό σας. Αλλά με τον κορωνοϊό η εστίαση του ενδιαφέροντος
μετατοπίζεται. Τώρα η κυβέρνηση θέλει να γνωρίζει τη θερμοκρασία του δακτύλου
σας και την αρτηριακή πίεση κάτω από το δέρμα της.
Η πουτίγκα έκτακτης ανάγκης
Ένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε όταν
επεξεργαζόμαστε το σημείο όπου παρακολουθούμε την επιτήρηση είναι ότι κανένας
από μας δεν γνωρίζει ακριβώς πώς μας παρακολουθούν και ποια θα είναι η
κατάσταση τα επόμενα χρόνια. Η τεχνολογία επιτήρησης αναπτύσσεται με μεγάλη
ταχύτητα και αυτό που φαινόταν επιστημονική φαντασία πριν από 10 χρόνια είναι
σήμερα παλιά νέα. Ως πειράματα σκέψης, θεωρήστε μια υποθετική κυβέρνηση που
απαιτεί από κάθε πολίτη να φοράει ένα βιομετρικό βραχιόλι που να παρακολουθεί
τη θερμοκρασία του σώματος και την καρδιακή συχνότητα 24 ώρες την ημέρα. Τα
προκύπτοντα δεδομένα αποθηκεύονται και αναλύονται με κυβερνητικούς αλγορίθμους.
Οι αλγόριθμοι θα ξέρουν ότι είστε άρρωστοι ακόμη και πριν το μάθετε εσείς, και
θα ξέρουν επίσης πού βρίσκεστε και ποιον συναντήσατε. Οι αλυσίδες της μόλυνσης
θα μπορούσαν να μειωθούν δραστικά, ακόμα και να κοπούν συνολικά. Ένα τέτοιο σύστημα
θα μπορούσε ενδεχομένως να σταματήσει την διάδοση της επιδημία μέσα σε λίγες
μέρες. Ακούγεται υπέροχο, έτσι; Το μειονέκτημα είναι βέβαια ότι αυτό θα δώσει
νομιμότητα σε ένα τρομακτικό νέο σύστημα επιτήρησης. Αν ξέρετε, για παράδειγμα,
ότι έκανα κλικ σε έναν σύνδεσμο Fox News και όχι σε ένα σύνδεσμο CNN, που
μπορεί να σας διδάξει κάτι για τις πολιτικές μου απόψεις και ίσως ακόμη και για
την προσωπικότητά μου. Αλλά αν μπορείτε να παρακολουθήσετε τι συμβαίνει στη
θερμοκρασία του σώματος, την αρτηριακή πίεση και την καρδιακή συχνότητα καθώς
παρακολουθώ το βίντεο κλιπ, μπορείτε να μάθετε τι με κάνει να γελάω, τι με
κάνει να κλαίω, και τι με κάνει πραγματικά θυμωμένο. Είναι κρίσιμο να θυμόμαστε
ότι ο θυμός, η χαρά, η πλήξη και η αγάπη είναι βιολογικά φαινόμενα όπως ο
πυρετός και ο βήχας. Η ίδια τεχνολογία που προσδιορίζει τον βήχα θα μπορούσε
επίσης να εντοπίσει γέλια.
Εάν οι εταιρίες και οι κυβερνήσεις αρχίσουν να μαζεύουν
βιομετρικά δεδομένα μαζικά, μπορούν να μας γνωρίσουν πολύ καλύτερα από ό, τι
γνωρίζουμε οι ίδιοι τον εαυτό μας και δεν μπορούν απλώς να προβλέψουν τα
συναισθήματά μας, αλλά και να χειραγωγήσουν τα συναισθήματά μας και να μας
πουλήσουν οτιδήποτε θέλουν, είτε πρόκειται για προϊόν ή για κάποιον πολιτικό. Η
βιομετρική παρακολούθηση θα καθιστούσε τα δεδομένα χακαρίσματος της Cambridge
Analytica να μοιάζουν με κάτι από την εποχή των λίθων. Φανταστείτε τη Βόρεια
Κορέα το 2030, όταν κάθε πολίτης πρέπει να φορέσει ένα βιομετρικό βραχιόλι 24
ώρες την ημέρα. Εάν ακούσει μια ομιλία του Μεγάλου ηγέτη και το βραχιόλι
παίρνει τα ενδεικτικά σημάδια του θυμού, είστε τελειωμένοι.
Θα μπορούσατε, βεβαίως, να θεωρήσετε την περίπτωση της
βιομετρικής παρακολούθησης ως προσωρινό μέτρο που λήφθηκε σε κατάσταση έκτακτης
ανάγκης έως ότου η κατάσταση έκτακτης ανάγκης τελειώσει. Ωστόσο, τα προσωρινά
μέτρα έχουν μια δυσάρεστη συνήθεια για έκτακτες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης,
ειδικά καθώς υπάρχει πάντα μια νέα κατάσταση έκτακτης ανάγκης που κρύβεται στον
ορίζοντα. Η πατρίδα μου στο Ισραήλ, για παράδειγμα, κήρυξε κατάσταση έκτακτης
ανάγκης κατά τη διάρκεια του πολέμου της Ανεξαρτησίας του 1948, γεγονός που
δικαιολόγησε μια σειρά προσωρινών μέτρων από τη λογοκρισία του Τύπου και τη
δήμευση γης σε ειδικούς κανονισμούς για την παρασκευή της πουτίγκας. Ο πόλεμος
της Ανεξαρτησίας έχει κερδηθεί εδώ και πολύ καιρό, αλλά το Ισραήλ δεν δήλωσε
ποτέ την έκτακτη ανάγκη και δεν κατάφερε να καταργήσει πολλά από τα προσωρινά
μέτρα του 1948 (το διάταγμα για την πουτίγκα έκτακτης ανάγκης καταργήθηκε
ευεργετικά το 2011). Ακόμη και όταν οι λοιμώξεις από τον κοροναϊό είναι κάτω
από το μηδέν, ορισμένες κυβερνήσεις πεινασμένες για δεδομένα θα μπορούσαν να
ισχυριστούν ότι έπρεπε να διατηρήσουν τα βιομετρικά συστήματα επιτήρησης επειδή
φοβούνται ένα δεύτερο κύμα κοροναϊού ή επειδή υπάρχει ένα νέο στέλεχος Ebola
που εξελίσσεται στην κεντρική Αφρική ή επειδή . . . …….. ! Μια μεγάλη μάχη έχει
γιγαντωθεί τα τελευταία χρόνια σχετικά με την ιδιωτική ζωή μας. Η κρίση του
κοροναϊού μπορεί να είναι το σημείο ανατροπής της μάχης. Γιατί όταν οι άνθρωποι
έχουν τη δυνατότητα επιλογής ανάμεσα στην ιδιωτική ζωή και την υγεία, συνήθως επιλέγουν
την υγεία.
Η αστυνομία σαπουνιών
Ζητώντας από τους ανθρώπους να επιλέξουν μεταξύ της ιδιωτικής
ζωής και της υγείας είναι, στην πραγματικότητα, η ίδια η ρίζα του προβλήματος.
Επειδή πρόκειται για ψευδή επιλογή. Μπορούμε και πρέπει να απολαμβάνουμε τόσο
την ιδιωτικότητα όσο και την υγεία. Μπορούμε να επιλέξουμε να προστατέψουμε την
υγεία μας και να σταματήσουμε την επιδημία του κοροναϊού όχι με την καθιέρωση
καθεστώτων ολοκληρωτικής επιτήρησης, αλλά με την ενδυνάμωση των πολιτών. Τις
τελευταίες εβδομάδες, ορισμένες από τις πιο επιτυχημένες προσπάθειες για
περιορισμό της επιδημίας του κορωναϊού ενορχηστρώθηκαν από τη Νότια Κορέα, την
Ταϊβάν και τη Σιγκαπούρη. Ενώ οι χώρες αυτές χρησιμοποίησαν κάποιες εφαρμογές
παρακολούθησης, βασίστηκαν πολύ περισσότερο σε μεγάλο αριθμό test, στην
ειλικρινή αναφορά και στην επιθυμητή συνεργασία ενός καλά πληροφορημένου
κοινού. Η κεντρική παρακολούθηση και οι σκληρές τιμωρίες δεν είναι ο μόνος
τρόπος για να συμμορφωθούν οι άνθρωποι με ευεργετικές κατευθυντήριες γραμμές.
Όταν οι άνθρωποι ενημερώνονται για τα επιστημονικά δεδομένα και όταν οι
άνθρωποι εμπιστεύονται τις δημόσιες αρχές για να τους πουν αυτά τα γεγονότα, οι
πολίτες μπορούν να κάνουν το σωστό, ακόμη και αν ο Μεγάλος Αδελφός δεν
παρακολουθεί τους ώμους τους. Ένας αυτοτροφοδοτούμενος και ενημερωμένος
πληθυσμός είναι συνήθως πολύ πιο ισχυρός και αποτελεσματικός από έναν
αστυνομικoκρατούμενo, αμαθή πληθυσμό. Εξετάστε, για παράδειγμα, το πλύσιμο των
χεριών σας με σαπούνι. Αυτό ήταν μια από τις μεγαλύτερες προόδους που
σημειώθηκαν ποτέ στην ανθρώπινη υγιεινή. Αυτή η απλή ενέργεια σώζει εκατομμύρια
ζωές κάθε χρόνο. Παρόλο που το θεωρούμε δεδομένο, μόνο τον 19ο αιώνα οι
επιστήμονες ανακάλυψαν τη σημασία του πλυσίματος των χεριών με σαπούνι.
Προηγουμένως, ακόμη και οι γιατροί και οι νοσηλευτές προχωρούσαν από τη μία
χειρουργική επέμβαση στην επόμενη χωρίς να πλύνουν τα χέρια τους. Σήμερα
δισεκατομμύρια άνθρωποι καθημερινά πλένουν τα χέρια τους, όχι επειδή φοβούνται
την αστυνομία σαπουνιού, αλλά επειδή καταλαβαίνουν τα γεγονότα. Πλένω τα χέρια
μου με σαπούνι επειδή έχω ακούσει για ιούς και βακτήρια, καταλαβαίνω ότι αυτοί
οι μικροσκοπικοί μικροοργανισμοί προκαλούν ασθένειες και ξέρω ότι το σαπούνι
μπορεί να τα αφαιρέσει. Αλλά για να επιτύχετε ένα τέτοιο επίπεδο συμμόρφωσης και
συνεργασίας, χρειάζεστε εμπιστοσύνη. Οι άνθρωποι πρέπει να εμπιστεύονται την
επιστήμη, να εμπιστεύονται τις δημόσιες αρχές και να εμπιστεύονται τα μέσα
ενημέρωσης. Τα τελευταία χρόνια, ανεύθυνοι πολιτικοί υπονομεύουν εσκεμμένα την
εμπιστοσύνη στην επιστήμη, στις δημόσιες αρχές και στα μέσα ενημέρωσης. Τώρα
αυτοί οι ίδιοι ανεύθυνοι πολιτικοί ενδέχεται να μπουν στον πειρασμό να βγάλουν
το δρόμο προς τον αυταρχισμό, ισχυριζόμενοι ότι δεν μπορείτε να εμπιστευτείτε
το κοινό να κάνει το σωστό. Κανονικά, η εμπιστοσύνη που έχει διαβρωθεί για
χρόνια δεν μπορεί να ξαναχτιστεί σε μια νύχτα. Αλλά αυτοί δεν είναι κανονικοί
καιροί. Σε μια στιγμή κρίσης, τα μυαλά μπορούν επίσης να αλλάξουν γρήγορα.
Μπορείτε να έχετε πικρά επιχειρήματα με τα αδέλφια σας για χρόνια, αλλά όταν
συμβαίνει κάποια έκτακτη ανάγκη, ανακαλύπτετε ξαφνικά μια κρυμμένη δεξαμενή
εμπιστοσύνης και φιλελευθερίας και βιάζεστε να βοηθήσετε ο ένας τον άλλον. Αντί
να οικοδομήσουμε ένα καθεστώς επιτήρησης, δεν είναι πολύ αργά για την
ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης των ανθρώπων στην επιστήμη, στις δημόσιες αρχές
και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Οπωσδήποτε θα πρέπει να χρησιμοποιούμε και τις
νέες τεχνολογίες, αλλά αυτές οι τεχνολογίες θα πρέπει να ενδυναμώνουν τους
πολίτες. Είμαι υπέρ της παρακολούθησης της θερμοκρασίας του σώματος και της
αρτηριακής πίεσης, αλλά τα δεδομένα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για τη
δημιουργία μιας ισχυρής κυβέρνησης. Αντίθετα, τα δεδομένα αυτά θα πρέπει να μου
επιτρέψουν να έχω πιο ενημερωμένες προσωπικές επιλογές και επίσης να κάνω την
κυβέρνηση υπεύθυνη για τις αποφάσεις της.
Αν μπορούσα να παρακολουθήσω την προσωπική μου κατάσταση 24
ώρες την ημέρα, θα μάθαινα όχι μόνο εάν έχω γίνει ένας κίνδυνος για την υγεία,
για άλλους ανθρώπους, αλλά και ποιες συνήθειες συμβάλλουν στην υγεία μου. Και
αν θα μπορούσα να αποκτήσω πρόσβαση και να αναλύσω αξιόπιστα στατιστικά
στοιχεία για τη διάδοση του κοροναϊού, θα ήμουν σε θέση να κρίνω αν η κυβέρνηση
μου λέει την αλήθεια και εάν υιοθετεί τις σωστές πολιτικές για την καταπολέμηση
της επιδημίας. Όποτε οι άνθρωποι μιλάνε για επιτήρηση, θυμηθείτε ότι η ίδια
τεχνολογία επιτήρησης μπορεί συνήθως να χρησιμοποιηθεί όχι μόνο από τις
κυβερνήσεις για την παρακολούθηση ατόμων, αλλά και από άτομα για να
παρακολουθούν τις κυβερνήσεις. Η επιδημία του κοροναϊού είναι επομένως μια
μεγάλη δοκιμασία της ιθαγένειας. Τις επόμενες μέρες, ο καθένας από εμάς θα
πρέπει να επιλέξει να εμπιστευτεί τα επιστημονικά δεδομένα και τους
εμπειρογνώμονες στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης ενάντια σε αβάσιμες
θεωρίες συνωμοσίας και πολιτικούς που εξυπηρετούν τους σκοπούς τους. Αν δεν
καταφέρουμε να κάνουμε τη σωστή επιλογή, θα βρούμε τους εαυτούς μας να
υπογράφουν την απώλεια των πιο πολύτιμων ελευθεριών μας, πιστεύοντας ότι αυτός
είναι ο μόνος τρόπος για να διασφαλίσουμε την υγεία μας. Χρειαζόμαστε ένα
παγκόσμιο σχέδιο Η δεύτερη σημαντική επιλογή που αντιμετωπίζουμε είναι ανάμεσα
στην εθνικιστική απομόνωση και την παγκόσμια αλληλεγγύη. Τόσο η ίδια η επιδημία
όσο και η επακόλουθη οικονομική κρίση είναι παγκόσμια προβλήματα. Μπορούν να
λυθούν αποτελεσματικά μόνο με την παγκόσμια συνεργασία. Πρώτα απ 'όλα,
προκειμένου να νικήσουμε τον ιό, πρέπει να ανταλλάξουμε πληροφορίες παγκοσμίως.
Αυτό είναι το μεγάλο πλεονέκτημα των ανθρώπων για τους ιούς. Ένας κοροναϊός
στην Κίνα και ένας κοροναϊός στις ΗΠΑ δεν μπορούν να ανταλλάξουν συμβουλές για
το πώς να μολύνουν τους ανθρώπους. Αλλά η Κίνα μπορεί να διδάξει στις ΗΠΑ πολλά
πολύτιμα μαθήματα σχετικά με τον κοροναϊό και πώς να το χειριστεί. Αυτό που
ένας Ιταλός γιατρός ανακαλύπτει στο Μιλάνο το πρωί θα μπορούσε να σώσει ζωές
στην Τεχεράνη το βράδυ. Όταν η βρετανική κυβέρνηση διστάζει μεταξύ πολλών
πολιτικών, μπορεί να πάρει συμβουλές από τους Κορεάτες που έχουν ήδη
αντιμετωπίσει ένα παρόμοιο δίλημμα πριν από ένα μήνα. Για να συμβεί αυτό, χρειαζόμαστε
ένα πνεύμα παγκόσμιας συνεργασίας και εμπιστοσύνης. Στις επόμενες μέρες, ο
καθένας από εμάς πρέπει να επιλέξει να εμπιστευτεί τα επιστημονικά δεδομένα και
τους εμπειρογνώμονες στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης σχετικά με τις
αβάσιμες θεωρίες συνωμοσίας και τους πολιτικούς που εξυπηρετούν προσωπικούς
σκοπούς. Οι χώρες θα πρέπει να είναι διατεθειμένες να ανταλλάσσουν πληροφορίες
ανοιχτά και επιδέξια να ζητούν συμβουλές και θα πρέπει να είναι σε θέση να
εμπιστεύονται τα δεδομένα και τις πληροφορίες που λαμβάνουν. Χρειαζόμαστε
επίσης μια παγκόσμια προσπάθεια για την παραγωγή και τη διανομή ιατρικού
εξοπλισμού, κυρίως των κιτ δοκιμών και των αναπνευστικών μηχανών. Αντί για κάθε
χώρα που προσπαθεί να το κάνει τοπικά και να αποθηκεύσει οτιδήποτε εξοπλισμό
μπορεί να πάρει, μια συντονισμένη παγκόσμια προσπάθεια θα μπορούσε να
επιταχύνει σημαντικά την παραγωγή και να διασφαλίσει ότι ο σωστικός εξοπλισμός
διανέμεται πιο δίκαια. Ακριβώς όπως οι χώρες εθνικοποιούν βασικούς κλάδους κατά
τη διάρκεια ενός πολέμου, ο ανθρώπινος πόλεμος κατά του κοροναϊού μπορεί να
απαιτήσει από εμάς να «εξανθρωπιστούμε» τις κρίσιμες γραμμές παραγωγής.
Μια πλούσια χώρα με λίγες περιπτώσεις κορωναϊού θα πρέπει να
είναι πρόθυμη να στείλει πολύτιμο εξοπλισμό σε μια φτωχότερη χώρα με πολλές
περιπτώσεις, πιστεύοντας ότι εάν και πότε χρειαστεί βοήθεια, άλλες χώρες θα
βοηθήσουν. Μπορούμε να εξετάσουμε μια παρόμοια παγκόσμια προσπάθεια
συγκέντρωσης ιατρικού προσωπικού. Οι χώρες που πλήττονται σήμερα θα μπορούσαν
να στείλουν ιατρικό προσωπικό στις περιοχές με τις μεγαλύτερες επιπτώσεις, τόσο
για να τους βοηθήσουν στην ώρα τους ανάγκης όσο και για να αποκτήσουν πολύτιμη
εμπειρία. Αν αργότερα επικεντρωθεί η επιδημία, η βοήθεια θα μπορούσε να αρχίσει
να ρέει προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Η παγκόσμια συνεργασία είναι ζωτικής σημασίας και από
οικονομικής πλευράς. Δεδομένης της παγκόσμιας φύσης της οικονομίας και των
αλυσίδων εφοδιασμού, εάν κάθε κυβέρνηση εφαρμόσει το δικό της πρόγραμμα με
πλήρη αδιαφορία για τα υπόλοιπα, το αποτέλεσμα θα είναι το χάος και μια
βαθύτερη κρίση. Χρειαζόμαστε ένα παγκόσμιο σχέδιο δράσης και το χρειαζόμαστε
γρήγορα.
Μια άλλη απαίτηση είναι η επίτευξη μιας παγκόσμιας συμφωνίας
για τα ταξίδια. Η αναστολή όλων των διεθνών ταξιδιών για μήνες θα προκαλέσει
τεράστιες δυσκολίες και θα παρεμποδίσει τον πόλεμο κατά του κοροναϊού. Οι χώρες
πρέπει να συνεργαστούν για να επιτρέψουν τουλάχιστον μια στάση ουσιαστικών
ταξιδιωτών να συνεχίσουν τη διέλευση των συνόρων: επιστήμονες, γιατροί,
δημοσιογράφοι, πολιτικοί, επιχειρηματίες. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την
επίτευξη μιας παγκόσμιας συμφωνίας σχετικά με τον προκαταρκτικό έλεγχο των
ταξιδιωτών από τη χώρα καταγωγής τους. Αν γνωρίζατε ότι επιτρεπόταν μόνο σε
προσεκτικά επιλεγμένους ταξιδιώτες να εισέλθουν σε ένα αεροπλάνο, θα ήσασταν πιο
πρόθυμοι να τους δεχτείτε στη χώρα σας. Δυστυχώς, επί του παρόντος οι χώρες δεν
τηρούν τίποτα από αυτά τα πράγματα. Μια συλλογική παράλυση έχει πιάσει τη
διεθνή κοινότητα. Φαίνεται ότι δεν υπάρχουν ενήλικες στο δωμάτιο. Κάποιος θα
περίμενε να δει πριν από μερικές εβδομάδες μια συνάντηση έκτακτης ανάγκης των
παγκόσμιων ηγετών για να καταλήξει σε ένα κοινό σχέδιο δράσης. Οι ηγέτες της G7
κατόρθωσαν να διοργανώσουν μια τηλεδιάσκεψη μόνο αυτή την εβδομάδα και δεν
οδήγησαν σε τέτοιο σχέδιο. Σε προηγούμενες παγκόσμιες κρίσεις - όπως η
χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και η επιδημία Ebola το 2014 - οι ΗΠΑ ανέλαβαν
το ρόλο παγκόσμιου ηγέτη. Αλλά η σημερινή αμερικανική κυβέρνηση έχει παραιτηθεί
από την δουλειά του ηγέτη. Έχει καταστήσει σαφές ότι ενδιαφέρεται για το
μεγαλείο της Αμερικής πολύ περισσότερο από το μέλλον της ανθρωπότητας. Αυτή η
διοίκηση έχει εγκαταλείψει ακόμη και τους στενότερους συμμάχους της. Όταν
απαγόρευσαν όλες τις μετακινήσεις από την ΕΕ, δεν έκανε τον κόπο να δώσει στην
ΕΕ όσο το δυνατόν περισσότερη προειδοποίηση, πόσο μάλλον να διαβουλευθεί με την
ΕΕ σχετικά με αυτό το δραστικό μέτρο. Δημιούργησε σκάνδαλο γνωστοποιώντας ότι
προσφέρει 1 δισεκατομμύριο δολάρια σε μια γερμανική φαρμακευτική εταιρεία για
να αγοράσει μονοπωλιακά δικαιώματα για ένα νέο εμβόλιο Covid-19. Ακόμη και αν η
σημερινή διοίκηση τελικά αλλάξει και έρθει με ένα παγκόσμιο σχέδιο δράσης,
λίγοι θα ακολουθήσουν έναν ηγέτη ο οποίος ποτέ δεν αναλαμβάνει την ευθύνη, ο
οποίος ποτέ δεν παραδέχεται λάθη και ο οποίος από ρουτίνα παίρνει όλη την
εκτίμηση για τον εαυτό, του αφήνοντας όλη την ευθύνη σε άλλους. Εάν το κενό που
άφησαν οι ΗΠΑ δεν καλύπτεται από άλλες χώρες, όχι μόνο θα είναι πολύ πιο
δύσκολο να σταματήσει η σημερινή επιδημία, αλλά η κληρονομιά της θα συνεχίσει
να δηλητηριάζει διεθνείς σχέσεις για τα επόμενα χρόνια.
Ωστόσο, κάθε κρίση είναι επίσης μια ευκαιρία. Πρέπει να
ελπίζουμε ότι η σημερινή επιδημία θα βοηθήσει την ανθρωπότητα να
συνειδητοποιήσει τον οξύ κίνδυνο που θέτει η παγκόσμια διάσταση. Η ανθρωπότητα
πρέπει να κάνει μια επιλογή. Θα ταξιδέψουμε προς την κατεύθυνση της διαίρεσης ή
θα υιοθετήσουμε την πορεία της παγκόσμιας αλληλεγγύης; Αν επιλέξουμε
διαχωρισμό, αυτό όχι μόνο θα παρατείνει την κρίση, αλλά πιθανόν να οδηγήσει σε
ακόμη χειρότερες καταστροφές στο μέλλον. Εάν επιλέξουμε την παγκόσμια
αλληλεγγύη, θα είναι μια νίκη όχι μόνο κατά του κοροναϊού, αλλά και κατά των
μελλοντικών επιδημιών και κρίσεων που θα μπορούσαν να προκαλέσουν την
ανθρωπότητα στον 21ο αιώνα.
Μετάφραση: Π.Κ.
For
Educational Purposes Only. Disclaimer: I do not own any copyrights of this
video. No copyright
infringement intended.
Yuval Noah Harari: the
world after coronavirus
This storm will pass.
But the choices we make now could change our lives for years to come
Yuval Noah Harari 20/3/2020
Humankind is now facing a global crisis.
Perhaps the biggest crisis of our generation. The decisions people and
governments take in the next few weeks will probably shape the world for years
to come. They will shape not just our healthcare systems but also our economy,
politics and culture. We must act quickly and decisively. We should also take
into account the long-term consequences of our actions. When choosing between
alternatives, we should ask ourselves not only how to overcome the immediate
threat, but also what kind of world we will inhabit once the storm passes. Yes,
the storm will pass, humankind will survive, most of us will still be alive —
but we will inhabit a different world.
Many short-term emergency measures will become a fixture of life. That
is the nature of emergencies. They fast-forward historical processes. Decisions
that in normal times could take years of deliberation are passed in a matter of
hours. Immature and even dangerous technologies are pressed into service,
because the risks of doing nothing are bigger. Entire countries serve as
guinea-pigs in large-scale social experiments. What happens when everybody
works from home and communicates only at a distance? What happens when entire
schools and universities go online? In normal times, governments, businesses
and educational boards would never agree to conduct such experiments. But these
aren’t normal times. In this time of
crisis, we face two particularly important choices. The first is between
totalitarian surveillance and citizen empowerment. The second is between
nationalist isolation and global solidarity.
Under-the-skin surveillance In order to stop the epidemic, entire
populations need to comply with certain guidelines. There are two main ways of
achieving this. One method is for the government to monitor people, and punish
those who break the rules. Today, for the first time in human history,
technology makes it possible to monitor everyone all the time. Fifty years ago,
the KGB couldn’t follow 240m Soviet citizens 24 hours a day, nor could the KGB
hope to effectively process all the information gathered. The KGB relied on
human agents and analysts, and it just couldn’t place a human agent to follow
every citizen. But now governments can rely on ubiquitous sensors and powerful
algorithms instead of flesh-and-blood spooks.
In their battle against the coronavirus
epidemic several governments have already deployed the new surveillance tools.
The most notable case is China. By closely monitoring people’s smartphones,
making use of hundreds of millions of face-recognising cameras, and obliging
people to check and report their body temperature and medical condition, the
Chinese authorities can not only quickly identify suspected coronavirus
carriers, but also track their movements and identify anyone they came into
contact with. A range of mobile apps warn citizens about their proximity to
infected patients.
This kind of technology is not limited to east Asia.
Prime Minister Benjamin Netanyahu of Israel recently authorised the Israel
Security Agency to deploy surveillance technology normally reserved for
battling terrorists to track coronavirus patients. When the relevant
parliamentary subcommittee refused to authorise the measure, Netanyahu rammed
it through with an “emergency decree”. You might argue that there is nothing
new about all this. In recent years both governments and corporations have been
using ever more sophisticated technologies to track, monitor and manipulate
people. Yet if we are not careful, the epidemic might nevertheless mark an
important watershed in the history of surveillance. Not only because it might
normalise the deployment of mass surveillance tools in countries that have so
far rejected them, but even more so because it signifies a dramatic transition
from “over the skin” to “under the skin” surveillance. Hitherto, when your finger touched the screen
of your smartphone and clicked on a link, the government wanted to know what exactly
your finger was clicking on. But with coronavirus, the focus of interest
shifts. Now the government wants to know the temperature of your finger and the
blood-pressure under its skin. The
emergency pudding One of the problems we face in working out where we stand on
surveillance is that none of us know exactly how we are being surveilled, and
what the coming years might bring. Surveillance technology is developing at
breakneck speed, and what seemed science-fiction 10 years ago is today old
news. As a thought experiment, consider a hypothetical government that demands
that every citizen wears a biometric bracelet that monitors body temperature
and heart-rate 24 hours a day. The resulting data is hoarded and analysed by
government algorithms. The algorithms will know that you are sick even before
you know it, and they will also know where you have been, and who you have met.
The chains of infection could be drastically shortened, and even cut
altogether. Such a system could arguably stop the epidemic in its tracks within
days. Sounds wonderful, right? The downside is, of course, that this would give
legitimacy to a terrifying new surveillance system. If you know, for example,
that I clicked on a Fox News link rather than a CNN link, that can teach you something
about my political views and perhaps even my personality. But if you can
monitor what happens to my body temperature, blood pressure and heart-rate as I
watch the video clip, you can learn what makes me laugh, what makes me cry, and
what makes me really, really angry. It
is crucial to remember that anger, joy, boredom and love are biological
phenomena just like fever and a cough. The same technology that identifies
coughs could also identify laughs. If corporations and governments start
harvesting our biometric data en masse, they can get to know us far better than
we know ourselves, and they can then not just predict our feelings but also
manipulate our feelings and sell us anything they want — be it a product or a
politician. Biometric monitoring would make Cambridge Analytica’s data hacking
tactics look like something from the Stone Age. Imagine North Korea in 2030,
when every citizen has to wear a biometric bracelet 24 hours a day. If you
listen to a speech by the Great Leader and the bracelet picks up the tell-tale
signs of anger, you are done for.
You could, of course, make the case for
biometric surveillance as a temporary measure taken during a state of
emergency. It would go away once the emergency is over. But temporary measures
have a nasty habit of outlasting emergencies, especially as there is always a
new emergency lurking on the horizon. My home country of Israel, for example,
declared a state of emergency during its 1948 War of Independence, which
justified a range of temporary measures from press censorship and land
confiscation to special regulations for making pudding (I kid you not). The War
of Independence has long been won, but Israel never declared the emergency
over, and has failed to abolish many of the “temporary” measures of 1948 (the
emergency pudding decree was mercifully abolished in 2011). Even when infections from coronavirus are
down to zero, some data-hungry governments could argue they needed to keep the
biometric surveillance systems in place because they fear a second wave of
coronavirus, or because there is a new Ebola strain evolving in central Africa,
or because . . . you get the idea. A big battle has been raging in recent years
over our privacy. The coronavirus crisis could be the battle’s tipping point.
For when people are given a choice between privacy and health, they will
usually choose health. The soap police Asking people to choose between privacy
and health is, in fact, the very root of the problem. Because this is a false
choice. We can and should enjoy both privacy and health. We can choose to
protect our health and stop the coronavirus epidemic not by instituting
totalitarian surveillance regimes, but rather by empowering citizens. In recent
weeks, some of the most successful efforts to contain the coronavirus epidemic
were orchestrated by South Korea, Taiwan and Singapore. While these countries
have made some use of tracking applications, they have relied far more on
extensive testing, on honest reporting, and on the willing co-operation of a
well-informed public. Centralised
monitoring and harsh punishments aren’t the only way to make people comply with
beneficial guidelines. When people are told the scientific facts, and when
people trust public authorities to tell them these facts, citizens can do the
right thing even without a Big Brother watching over their shoulders. A
self-motivated and well-informed population is usually far more powerful and
effective than a policed, ignorant population.
Consider, for example, washing your hands with soap. This has been one
of the greatest advances ever in human hygiene. This simple action saves
millions of lives every year. While we take it for granted, it was only in the
19th century that scientists discovered the importance of washing hands with
soap. Previously, even doctors and nurses proceeded from one surgical operation
to the next without washing their hands. Today billions of people daily wash
their hands, not because they are afraid of the soap police, but rather because
they understand the facts. I wash my hands with soap because I have heard of
viruses and bacteria, I understand that these tiny organisms cause diseases,
and I know that soap can remove them.
But to achieve such a level of compliance and
co-operation, you need trust. People need to trust science, to trust public
authorities, and to trust the media. Over the past few years, irresponsible
politicians have deliberately undermined trust in science, in public
authorities and in the media. Now these same irresponsible politicians might be
tempted to take the high road to authoritarianism, arguing that you just cannot
trust the public to do the right thing.
Normally, trust that has been eroded for years cannot be rebuilt
overnight. But these are not normal times. In a moment of crisis, minds too can
change quickly. You can have bitter arguments with your siblings for years, but
when some emergency occurs, you suddenly discover a hidden reservoir of trust
and amity, and you rush to help one another. Instead of building a surveillance
regime, it is not too late to rebuild people’s trust in science, in public
authorities and in the media. We should definitely make use of new technologies
too, but these technologies should empower citizens. I am all in favour of
monitoring my body temperature and blood pressure, but that data should not be
used to create an all-powerful government. Rather, that data should enable me
to make more informed personal choices, and also to hold government accountable
for its decisions. If I could track my
own medical condition 24 hours a day, I would learn not only whether I have
become a health hazard to other people, but also which habits contribute to my
health. And if I could access and analyse reliable statistics on the spread of
coronavirus, I would be able to judge whether the government is telling me the
truth and whether it is adopting the right policies to combat the epidemic.
Whenever people talk about surveillance, remember that the same surveillance
technology can usually be used not only by governments to monitor individuals —
but also by individuals to monitor governments.
The coronavirus epidemic is thus a major test of citizenship. In the
days ahead, each one of us should choose to trust scientific data and
healthcare experts over unfounded conspiracy theories and self-serving
politicians. If we fail to make the right choice, we might find ourselves
signing away our most precious freedoms, thinking that this is the only way to
safeguard our health. We need a global plan The second important choice we
confront is between nationalist isolation and global solidarity. Both the
epidemic itself and the resulting economic crisis are global problems. They can
be solved effectively only by global co-operation. First and foremost, in order to defeat the
virus we need to share information globally. That’s the big advantage of humans
over viruses. A coronavirus in China and a coronavirus in the US cannot swap
tips about how to infect humans. But China can teach the US many valuable
lessons about coronavirus and how to deal with it. What an Italian doctor
discovers in Milan in the early morning might well save lives in Tehran by
evening. When the UK government hesitates between several policies, it can get
advice from the Koreans who have already faced a similar dilemma a month ago.
But for this to happen, we need a spirit of global co-operation and trust. In the days ahead, each one of us should
choose to trust scientific data and healthcare experts over unfounded
conspiracy theories and self-serving politicians Countries should be willing to
share information openly and humbly seek advice, and should be able to trust
the data and the insights they receive. We also need a global effort to produce
and distribute medical equipment, most notably testing kits and respiratory
machines. Instead of every country trying to do it locally and hoarding
whatever equipment it can get, a co-ordinated global effort could greatly
accelerate production and make sure life-saving equipment is distributed more
fairly. Just as countries nationalise key industries during a war, the human
war against coronavirus may require us to “humanise” the crucial production
lines. A rich country with few coronavirus cases should be willing to send
precious equipment to a poorer country with many cases, trusting that if and
when it subsequently needs help, other countries will come to its
assistance. We might consider a similar
global effort to pool medical personnel. Countries currently less affected
could send medical staff to the worst-hit regions of the world, both in order
to help them in their hour of need, and in order to gain valuable experience.
If later on the focus of the epidemic shifts, help could start flowing in the
opposite direction. Global co-operation
is vitally needed on the economic front too. Given the global nature of the
economy and of supply chains, if each government does its own thing in complete
disregard of the others, the result will be chaos and a deepening crisis. We
need a global plan of action, and we need it fast. Another requirement is reaching a global
agreement on travel. Suspending all international travel for months will cause
tremendous hardships, and hamper the war against coronavirus. Countries need to
co-operate in order to allow at least a trickle of essential travellers to
continue crossing borders: scientists, doctors, journalists, politicians,
businesspeople. This can be done by reaching a global agreement on the
pre-screening of travellers by their home country. If you know that only
carefully screened travellers were allowed on a plane, you would be more
willing to accept them into your country.
Unfortunately, at present countries hardly do
any of these things. A collective paralysis has gripped the international
community. There seem to be no adults in the room. One would have expected to
see already weeks ago an emergency meeting of global leaders to come up with a
common plan of action. The G7 leaders managed to organise a videoconference
only this week, and it did not result in any such plan. In previous global crises — such as the 2008
financial crisis and the 2014 Ebola epidemic — the US assumed the role of
global leader. But the current US administration has abdicated the job of
leader. It has made it very clear that it cares about the greatness of America
far more than about the future of humanity.
This administration has abandoned even its closest allies. When it
banned all travel from the EU, it didn’t bother to give the EU so much as an
advance notice — let alone consult with the EU about that drastic measure. It
has scandalised Germany by allegedly offering $1bn to a German pharmaceutical
company to buy monopoly rights to a new Covid-19 vaccine. Even if the current
administration eventually changes tack and comes up with a global plan of
action, few would follow a leader who never takes responsibility, who never
admits mistakes, and who routinely takes all the credit for himself while
leaving all the blame to others. If the
void left by the US isn’t filled by other countries, not only will it be much
harder to stop the current epidemic, but its legacy will continue to poison
international relations for years to come. Yet every crisis is also an
opportunity. We must hope that the current epidemic will help humankind realise
the acute danger posed by global disunity.
Humanity needs to make a choice. Will we travel down the route of
disunity, or will we adopt the path of global solidarity? If we choose
disunity, this will not only prolong the crisis, but will probably result in
even worse catastrophes in the future. If we choose global solidarity, it will
be a victory not only against the coronavirus, but against all future epidemics
and crises that might assail humankind in the 21st century. Yuval Noah Harari is author of ‘Sapiens’,
‘Homo Deus’ and ‘21 Lessons for the 21st Century’
Copyright © Yuval Noah Harari
2020
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου