O Covid-19 δεν είναι πανδημία, είναι συνδημία

 

Από το έγκυρο ιατρικό περιοδικό The Lancet: O Covid-19 δεν είναι πανδημία.

του Dr. Ritchard Horton

Ο Horton είναι επίτιμος καθηγητής στο «London School of Hygiene and Tropical Medicine» University College London.

Καθώς ο κόσμος πλησιάζει το 1 εκατομμύριο θανάτους από τον COVID-19, πρέπει να αντιμετωπίσουμε το γεγονός ότι ακολουθούμε μια πολύ «στενή» προσέγγιση για τη διαχείριση αυτής της επιδημίας του νέου κορωναϊού.

Είδαμε την αιτία αυτής της κρίσης ως μολυσματική ασθένεια. Όλες οι παρεμβάσεις μας έχουν επικεντρωθεί στη διακοπή των γραμμών μετάδοσης της ίωσης, προσπαθώντας να ελεγχθεί έτσι η εξάπλωση του παθογόνου.

Η «επιστήμη» που καθοδήγησε τις κυβερνήσεις διευθύνεται ως επί το πλείστον από επιδημιολόγους βάσει μοντέλων και ειδικούς για τις μολυσματικές ασθένειες λοιμωξιολόγους, οι οποίοι κυρίως αντιλαμβάνονται την παρούσα κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την υγεία με τους όρους που κατανοούσαν την πανώλη των περασμένων αιώνων.

Αλλά αυτό που μάθαμε μέχρι τώρα μας λέει ότι η ιστορία του COVID-19 δεν είναι τόσο απλή. Δύο κατηγορίες νόσων αλληλεπιδρούν σε συγκεκριμένους πληθυσμούς – η μόλυνση με σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο κορωναϊού 2 (SARS-CoV-2) και μια σειρά μη μεταδοτικών υποκείμενων νοσημάτων (NCDs).

Ο Covid-19 ως συνδημία

Αυτές οι συνθήκες συγκεντρώνονται μέσα σε κοινωνικές ομάδες σύμφωνα με πρότυπα ανισότητας που είναι βαθιά ριζομένες στις κοινωνίες μας. Η συσσώρευση αυτών των ασθενειών σε φόντο κοινωνικής και οικονομικής ανισότητας επιδεινώνει τις δυσμενείς επιπτώσεις κάθε ξεχωριστής νόσου. Το COVID-19 δεν είναι πανδημία. Είναι μια συνδημία. Η συνδημική φύση της απειλής που αντιμετωπίζουμε σημαίνει ότι απαιτείται μια πιο επιμελημένη προσέγγιση για να προστατεύσουμε την υγεία των κοινοτήτων μας.

Η έννοια της συνδημίας ορίστηκε για πρώτη φορά από τη Merrill Singer, μια Αμερικανίδα ιατρό ανθρωπολόγο, τη δεκαετία του 1990. Γράφοντας στο The Lancet το 2017, μαζί με την Emily Mendenhall και τους συναδέλφους της, η Singer υποστήριξε ότι μια συνδημική προσέγγιση αποκαλύπτει βιολογικές και κοινωνικές αλληλεπιδράσεις που είναι σημαντικές για την πρόγνωση, τη θεραπεία και την πολιτική υγείας.

Ο περιορισμός της βλάβης που προκαλείται από το SARS-CoV-2 θα απαιτήσει πολύ μεγαλύτερη προσοχή στα NCDs και την κοινωνικοοικονομική ανισότητα από ό, τι μέχρι τώρα έχει γίνει αποδεκτό.

Μια συνδημία δεν είναι απλώς συννοσηρότητα. Οι συνδημίες χαρακτηρίζονται από βιολογικές και κοινωνικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ συνθηκών και καταστάσεων, αλληλεπιδράσεις που αυξάνουν την ευαισθησία ενός ατόμου να βλαφθούν ή να επιδεινωθούν τα αποτελέσματα ως προς την υγεία του. Στην περίπτωση του COVID-19, ο έλεγχος και η «επιθετική» αντιμετώπιση των NCD -δηλαδή των συννοσηροτήτων- είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή έκβαση.

Όπως έδειξε η πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη μας «NCD 2030 -αντίστροφη μέτρηση», αν και η πρόωρη θνησιμότητα από τα NCD μειώνεται, ο ρυθμός αλλαγής είναι πολύ αργός. Ο συνολικός αριθμός των ατόμων που ζουν με χρόνιες ασθένειες αυξάνεται.

Η αντιμετώπιση του COVID-19 σημαίνει αντιμετώπιση της υπέρτασης, της παχυσαρκίας, του διαβήτη, των καρδιαγγειακών και χρόνιων αναπνευστικών παθήσεων και του καρκίνου.

Η μεγαλύτερη προσοχή στα NCD δεν αποτελεί ατζέντα μόνο για τα πλουσιότερα έθνη. Τα NCD είναι μια παραμελημένη αιτία κακής υγείας και στις φτωχότερες χώρες. Στη μελέτη που δημοσίευσαν στο Lancet Commission, την περασμένη εβδομάδα, ο Gene Bukhman και η Ana Mocumbi περιέγραψαν μια οντότητα που ονόμασαν «NCDI Poverty», προσθέτοντας επί πλέον νοσηρότητες  σε μια σειρά από NCDs – καταστάσεις όπως ατυχήματα, δαγκώματα φιδιών, επιληψία, νεφρική νόσο και δρεπανοκυτταρική νόσο. Για τα δισεκατομμύρια των φτωχών στον κόσμο σήμερα, τα NCDI αποτελούν το ένα τρίτο της συνολικής νοσηρότητας και της ασθένειας. Η Επιτροπή περιέγραψε πώς η διαθεσιμότητα προσιτών, οικονομικά αποδοτικών παρεμβάσεων κατά την επόμενη δεκαετία θα μπορούσε να αποτρέψει σχεδόν 5 εκατομμύρια θανάτους μεταξύ των φτωχότερων ανθρώπων του κόσμου. Και αυτό χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι μειωμένοι κίνδυνοι θανάτου από τον COVID-19.

Η φτώχεια και οι βαθιές ανισότητες η κοινωνική προέλευση της συνδημίας

Η πιο σημαντική συνέπεια του να δούμε το COVID-19 ως συνδημία, είναι να υπογραμμίσουμε την κοινωνική του προέλευση. Η ευπάθεια των ηλικιωμένων πολιτών· οι μαύροι, οι ασιατικές και οι άλλες μειονοτικές εθνοτικές κοινότητες και οι ανειδίκευτοι εργαζόμενοι που συνήθως πληρώνονται ελάχιστα με λιγότερες προστατευτικές παροχές δείχνουν μια αλήθεια που μέχρι στιγμής δεν έχει αναγνωριστεί -δηλαδή, ανεξάρτητα από το πόσο αποτελεσματική θα είναι η θεραπεία ή η προστασία ενός εμβολίου, η αναζήτηση μιας καθαρά βιοϊατρικής λύσης για το COVID-19 θα αποτύχει.

Εάν οι κυβερνήσεις δεν επινοήσουν και εφαρμόσουν πολιτικές και προγράμματα για να αντιστρέψουν τις βαθιές ανισότητες, οι κοινωνίες μας δεν θα είναι ποτέ πραγματικά ασφαλείς στον COVID-19. Όπως έγραψε η Singer και οι συνάδελφοί της το 2017, «Μια συνδημική προσέγγιση παρέχει έναν πολύ διαφορετικό προσανατολισμό στην κλινική ιατρική και τη δημόσια υγεία, δείχνοντας πώς μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την κατανόηση και τη θεραπεία ασθενειών μπορεί να είναι πολύ πιο επιτυχής από τον απλό έλεγχο της επιδημίας, ή τη θεραπεία μεμονωμένων ασθενών».

Θα προσθέσω ένα ακόμη πλεονέκτημα. Οι κοινωνίες μας χρειάζονται ελπίδα. Η οικονομική κρίση που βαθαίνει ερχόμενη κατά πάνω μας, δεν θα λυθεί με φάρμακο ή εμβόλιο. Δεν απαιτείται τίποτα λιγότερο από την εθνική αναβίωση.

Η προσέγγιση του COVID-19 ως συνδημίας θα δημιουργήσει ένα μεγαλύτερο όραμα, το οποίο θα περιλαμβάνει την εκπαίδευση, την απασχόληση, τη στέγαση, τα τρόφιμα και το περιβάλλον. Η προβολή του COVID-19 μόνο ως πανδημίας αποκλείει ένα τόσο ευρύτερο αλλά απαραίτητο πλαίσιο.

* Ο Richard Charles Horton FRCP FMedSci είναι διευθυντής σύνταξης του «The Lancet» ενός Αγγλικού επιστημονικού ιατρικού περιοδικού. Ο Horton είναι επίτιμος καθηγητής στο «London School of Hygiene and Tropical Medicine» University College London, και στο Πανεπιστήμιο του Όσλο.

(μετάφραση Όθωνας Κουμαρέλλας)…

από το «https://www.thelancet.com/»

https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)32000-6/fulltext